روغن و مایعات خودرو

۱. تعریف

روغن ماشین اصطلاحی کلی برای روغن‌ها و سیالات مورد استفاده در سیستم‌های مختلف خودرو است که وظیفه روانکاری، خنک‌کاری، محافظت در برابر خوردگی و تمیز نگه‌داشتن قطعات را بر عهده دارند.

۲. انواع اصلی روغن در خودرو

نوع سیستم استفاده نقش اصلی استانداردها

روغن موتور (Engine Oil)	موتور احتراق داخلی	روانکاری، خنک‌کاری، تمیزکاری (detergent action)	SAE J300, API SN/SM, ACEA, ISIRI 3649
روغن گیربکس دستی (Manual Transmission Oil)	گیربکس Manual	کاهش اصطکاک چرخ‌دنده‌ها، جلوگیری از سایش	SAE J306, API GL-4/GL-5
روغن گیربکس اتوماتیک (ATF)	گیربکس Automatic	روانکاری + انتقال هیدرولیک نیرو + خنک‌کاری	Dexron/Mercon, JASO M315
روغن دیفرانسیل (Differential Gear Oil)	دیفرانسیل جلو/عقب	کاهش اصطکاک در چرخ‌دنده مخروطی/هیپوئید	API GL-5, MIL-PRF-2105E
روغن هیدرولیک فرمان (Power Steering Fluid)	سیستم فرمان هیدرولیک	انتقال نیرو و روانکاری پمپ و سیلندر	ISO VG, Dexron III, CHF
روغن ترمز (Brake Fluid)	سیستم هیدرولیک ترمز	انتقال فشار بدون تراکم‌پذیری، مقاومت حرارتی	DOT 3/4/5.1, ISO 4925

۳. پارامترهای فنی مهم

ویسکوزیته (Viscosity):
- برای روغن موتور طبق SAE J300 (مثلاً: 5W-30)
- عدد W: رفتار در سرما و عدد دوم: عملکرد در دمای کارکرد
شاخص ویسکوزیته (VI): هر چه بالاتر باشد، تغییر گرانروی در مقابل دما کمتر است.
استاندارد عملکرد:
- API (مانند API SN, SP)
- ACEA (مانند ACEA C3, A5/B5)
افزودنی‌ها: ضد سایش (ZDDP)، ضد اکسیداسیون، ضد کف، پاک‌کننده‌ها.
پایه روغن:
- معدنی (Mineral)
- نیمه‌سنتتیک (Semi-Synthetic)
- تمام‌سنتتیک (Full Synthetic)

۴. زمان تعویض پیشنهادی

روغن تناوب بر اساس کیلومتر تناوب بر اساس زمان نکته

موتور	۵,۰۰۰ – ۱۵,۰۰۰ km	۶ تا ۱۲ ماه	شرایط رانندگی سخت، سرویس زودتر
گیربکس دستی	۴۰,۰۰۰ – ۶۰,۰۰۰ km	۳ تا ۴ سال	بررسی سطح هر سرویس دوره‌ای
گیربکس اتوماتیک	۴۰,۰۰۰ – ۸۰,۰۰۰ km	۳ تا ۵ سال	طبق توصیه سازنده
دیفرانسیل	۴۰,۰۰۰ – ۶۰,۰۰۰ km	۳ سال	آب‌بندی مناسب بررسی شود
هیدرولیک فرمان	۴۰,۰۰۰ – ۶۰,۰۰۰ km	۳ سال	بررسی رنگ و سطح مایع
ترمز	-	هر ۲ سال	رطوبت‌پذیر است، حتی بدون استفاده کیفیت کاهش می‌یابد